ارزدیجیتال فواید و مضرات خود را دارد و در مورد بیت کوین نیز این مورد صادق است. فاکتور ریسک و نواسانات شدید شبکه بیت کوین و افزایش و کاهش قیمت آن به عنوان محصول این صنعت، دو پارامتری هست که باید در سود آوری و درآمدزایی ماینینگ در نظر گرفت. به عنوان نمونه تقریبا در انتهای سال ۹۶ کسانی که وارد حوزه ماینینگ شدند، دستگاه های ۲۵۰۰ دلاری خریدند و با افزایش سه ماهه سختی شبکه، سهم قدرت دستگاه ها روز به روز کم تر و کم تر می شد و زمان بازگشت سرمایه را به شدت طولانی کرده بود. پس باید در کنار سود این حوزه، ریسک های آن را هم در نظر بگیریم و انتظار نداشته باشیم که این حوزه بتواند همیشه برای سرمایه گذارش سود کلانی به امغان بیاورد.
هزینه استخراج بیت کوین
ریسک سوختن دستگاه ها، ریسک فناوری های جدید تر و تراشه های نو تر، ریسک تکنولوژی پشت ارزهای رمزگذاری شده و غیره مسائلی هستند که باعث می شود تا با انصاف بیشتری به استخراج نگاه کنیم. گاهی ممکن است ماینرها سود زیادی نصیبشان بشود و به همان اندازه احتمال از دست رفتن سرمایه آن ها نیز وجود دارد. هزینه برق برای استخراج بیت کوین از مسائل مهم در این حوزه است. چندی پیش نیز اخباری در مورد موافقت با نرخ برق صادراتی برای استخراج کنندگان منتشر شد. ارزیابی‌ها نشان می دهد که متوسط هزینه دریافتی در ایران برای یک کیلو وات ساعت، بین ۶٠ تا ٧٠ تومان است. این در حالی است که به گفته کارشناسان تولید برق در ایران بین ٢۵٠ تا ٣۵٠ تومان به ازای هر کیلو وات ساعت تمام می شود. البته باید توجه داشت که قیمت برق در بخش های خانگی، کشاورزی، صنعتی، تجاری و سایر بخش ها هم متفاوت است و نمی توان قیمت ثابتی را برای این کار در نظر گرفت.
برق سرقتی!
به عنوان مثال، با رعایت الگوی برق مصرفی مساجد و مدارس که متناسب با سقف مجاز مصرفی هر مشترک خاص تعریف شده است، بهای برق مصرف شده رایگان است! البته آن گونه که بررسی ها نشان می دهد در بسیاری موارد بابت اضافه مصرف مساجد و مدارس هم در نهایت مجانی تمام می شود و این قانون ضمانت اجرایی محکمی ندارد. همین اشکال موجب شده که به گفته برخی متولیان صنعت برق، تولید ارزهای مجازی به درون مدارس، مساجد و بخش های دیگری که دارای تعرفه اندک هستند هم برسد. همایون حائری معاون امور برق و انرژی وزیر دراین باره گفته است: روند رو به رشد راه اندازی واحدهای استخراج ارز دیجیتال به گونه ای است که در برخی مراکز برخوردار از تعرفه برق رایگان مانند مساجد و مدارس نیز شاهد استخراج بیت کوین هستیم! برای استخراج هر بیت کوین ۷۲ مگاوات ساعت برق مصرف می شود که اگر ادامه پیدا کند، باید تا حدود ۲۵۰ مگاوات از توان تولید خود را صرف تامین برق این واحدها کنیم.
هزینه دستگاه های استخراج بیت کوین
برای استخراج بیت کوین، دستگاه های متنوع و زیادی وجود دارد. در ادامه برخی از بهترین دستگاه های استخراج بیت کوین و هزینه خرید آن ها را معرفی می کنیم.
- بیت مین انت ماینر اس ۹ آی (Bitmain Antminer S9i) : سه هزار دلار
- بیت مین انت ماینر اس ۱۵ (Bitmain Antminer S15) : دو هزار و سیصد دلار
- بیت مین انت ماینر تی ۱۵ (Bitmain Antminer T15) : نهصد و شصت دلار
- دراگون ایکس واتس ماینر ام 20 اس (DragonX Whatsminer M20S) : چهار هزار دلار
همان طور که مشاهده می کنید، قیمت ماینرهای مختلف می تواند متفاوت باشد، و شما می توانید از میان ماینرها موجود، مناسب ترین را برای خود انتخاب نمایید. برای این که بتوانید مناسب ترین ماینر موجود را انتخاب کنید، باید ماینرهای مختلف را بررسی کنید و همیشه این نکته را در نظر داشته باشید که قیمت دلار و یورو در ایران دائما در حال افزایش است و این افزایش تناسبی با نوسانات ارز دیجیتال ندارد و گاهی ممکن است بر خلاف یک دیگر حرکت کنند.
مدت زمان استخراج بیت کوین
روش استانداردی، برای پیش بینی دقیق زمان لازم برای استخراج یک ارز رمزگذاری شده مانند بیت کوین وجود ندارد. با توجه به ماهیت رقابتی که در فرآیند استخراج یک بیت کوین وجود دارد، سخت است که بگوییم چه قدر زمان برای استخراج آن، لازم است. زمان دقیق بستگی به نوع استخر، تجهیزات و به طور کلی شرایطی که در آن قرار گرفته اید دارد. اما اگر بخواهیم زمانی حدودی را بیان کنیم، باید بگوییم که در صورت ثابت ماندن سختی استخراج، دستگاه انت ماینر S 15 که یکی از بهترین دستگاه های استخراج بیت کوین است، در هر هفته حدود 0.0131 بیت کوین، و در هر سال حدود 0.441 بیت کوین استخراج خواهد کرد. بنابراین برای این که این دستگاه استخراج بتواند یک بیت کوین کامل را استخراج کند، به 2.27 سال زمان احتیاج خواهد داشت.
کسب درآمد از ارزهای دیجیتال و بیت کوین
استخراج ارزهای رمزگذاری شده، تنها روش برای کسب درآمد از اینگونه ارزها نیست، و با توجه به هزینه های سنگین استخراج بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، راه های بهتر و مناسب تری نیز برای کسب درآمد از این ارزها وجود دارد. از جمله این روش ها می توانیم به ترید (trade) ارزهای رمز پایه اشاره کنیم. در این روش هیچ نیازی به پرداخت هزینه های زیاد نیست، و تنها با پرداخت هزینه ارزها و آشنایی با روش های ترید ارزهای دیجیتال، می توانید به راحتی به خرید و فروش آن ها و کسب سود از این روش بپردازید. حداقل درآمد ماهانه یک دستگاه ماینینگ ٢٧٠ دلار در ماه است. کارشناسان بازار ارز و طلا می‌گویند سهم ایران از تولید بیت‌کوین کمتر از یک درصد است و مدت زمان بازگشت سرمایه در استخراج بیت‌کوین تقریبا 5 ماه است.
نرخ درآمد
صرافی‌ها هم وارد بازی بیت‌کوین شدند و در کنار خرید و فروش ارز کاغذی، به تجارت در این زمینه پرسود نیز پرداخته اند. آن‌گونه که کارشناسان بازار طلا و ارز می‌گویند، درحال حاضر از محل تولید بیت‌کوین یک دستگاه ماینر E٩,٢ روزانه می‌توان حدود ٩ دلار کسب درآمد کرد که این رقم در ماه به ٢٧٠ دلار می‌رسد. البته افراد معمولا با چند دستگاه و در مکان های مختلف کار می‌کنند و درآمد خود را به همین نسبت بالا می‌برند. البته دستگاه‌هایی که به‌روزتر هستند و برق کمتری مصرف می‌کنند، درآمد بیشتری دارند. مدت زمان بازگشت سرمایه در ماینینگ بیت‌کوین حداقل ٥ ماه و گاهی کمتر است که برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جذاب به نظر می‌رسد اما عوامل تاثیرگذاری که در بالا ذکر شد، گاهی مسائل را پیچیده می کند. روندی که برای ایجاد واحدهای ارز مجازی بیت‌کوین استفاده می‌شود، آن قدر برق مصرف می‌کند که باعث افزایش مصرف برق ایرانی‌ها شده و فشاری بی‌سابقه بر شبکه‌های برق گذاشته است و مقامات را مجبور کرده عرضه برق به این اصطلاح مزارع تولید ارز دیجیتال را کاهش دهند و یا تعرفه های مختلفی را بر آنها اعمال کنند.
فروشگاه‌هایی که ماینر می‌فروشند
اگرچه مسئولان حکومتی، استخراج بیت‌کوین را با استفاده از برق صنعتی غیرقانونی می‌دانند، اما فروش دستگاه‌های ماینر یا استخراج‌کننده ارزهای رمزگذاری شده اکنون در سایت‌های مختلف و حتی با ضمانت‌های بلندمدت درحال انجام است. از طرفی در ایران اگرچه هنوز مشروعیت ارزهای دیجیتالی و در صدر آنها بیت‌کوین از طرف بانک مرکزی و مسئولان مربوطه در کشور به طور کامل به اثبات نرسیده است، اما برخی ادعا می‌کنند که وزارت صنعت استخراج بیت‌کوین را به‌عنوان یک صنعت پذیرفته و از طرفی درحالی‌که ممنوعیت قطعی هم در زمینه عدم استفاده از آنها اعلام نشده، برخی از صرافی‌ها و سایت‌های آنلاین به خرید و فروش این ارزها اقدام می‌کنند.
دستگاه‌های ماینیگ چطور کار می‌کنند؟
ابتدا باید یک کیف پول برای خود درست کرده و این دستگاه را به یک استخر برای نیرو گرفتن وصل کنید. زمانی که دستگاه به برق متصل می‌شود، شروع به کار و استخراج بیت‌کوین می‌کند و درآمد روزانه‌ای که این استخراج به دلار ایجاد می‌کند، به کیف پول شما وارد می‌شود. قیمت ماینرها (اوایل سال 99) از 15 میلیون تومان شروع می‌شود و بسته به قدرت استخراج و درآمد، هزینه‌های متفاوتی دارند. برای خرید این دستگاه‌ها هم لازم است پیش‌خرید انجام داد و تحویل آن هم یک‌ماهه است. این دستگاه‌ها اکثرا فاقد گارانتی معتبر هستند ، چون این دستگاه‌ها گارانتی چین را دارند و به دلیل عدم وجود نمایندگی در ایران، گارانتی بی فایده است. اما تعمیرات آنها در شرکت های مختلف انجام می شود. در حال حاضر بهترین دستگاه روزانه ۹ دلار درآمد دارد و بعد از حدود ٦ ماه، هزینه‌ای که برای دستگاه صرف‌شده به مالک آن بازمی‌گردد. البته هزینه بیت‌کوین مثل دلار بالا و پایین می‌شود و اگر ارزش بیت‌کوین بالا برود، درآمد دستگاه‌ها هم افزایش می‌یابد.
استخراج بیت‌کوین: صنعت یا کار غیرقانونی؟
اما یکی از نکات جالب هم این است که غالبا این سایت‌های خرید و فروش، نماد اعتماد الکترونیکی هم دارند که نشان می‌دهد وزارت صنعت این فروشگاه‌های اینترنتی را تایید کرده است. این درحالی است که این روزها و در پی افزایش مصرف برق که مسئولان آن را نتیجه ایجاد مزارع استخراج بیت‌کوین می‌دانند، زمزمه‌های غیرقانونی بودن این فرآیند شنیده می‌شود. یکی از موضوعاتی که شاید کسانی که قدم به عرصه تجارت بیت‌کوین گذاشته‌اند، به آن توجهی نداشتند، این است که بیت‌کوین‌ها بیشتر از ارزهایی مانند دلار نیازمند ریسک‌پذیری در خرید و فروش هستند و کاهش چند‌هزار دلاری ارزش بیت‌کوین در یک روز همین موضوع را نشان می‌دهد. با وجود این، به نظر می‌رسد هنوز هم تصمیم قطعی برای این‌که چه برخوردی با خرید و فروش بیت‌کوین یا استخراج این ارز دیجیتالی شود، به طور رسمی گرفته نشده و همین موضوع حاکی از انفعال در این زمینه است. در شرایطی که با توجه به اهمیت موضوع و اشتراکی که بین زمینه‌های مختلف این حوزه وجود دارد که نیازمند قانونگذاری مشارکتی است، همچنان متقاضیان ورود به این حوزه در بلاتکلیفی هستند.
قانونگذاری دولتی
بانک مرکزی برای نخستین بار در سال 97، پیش‌نویسی با عنوان الزامات و ضوابط حوزه رمز ارزها منتشر کرد که براساس آن ضمن اعلام برخی قوانین از جمله ممنوعیت استفاده از رمزارزها به عنوان ابزار پرداختی، الزام نقل و انتقال این رمزارزها توسط صرافی‌ها، سیاست‌گذاری درباره استخراج این ارزها را خارج از حیطه بانک مرکزی و نیازمند اعلام نظر سایر نهادهای مسئول دانسته بود که در حال حاضر هیچ نهادی به طور رسمی مسئولیت قانون گذاری و پاسخگویی در این حوزه را بر عهده نگرفته است.
